3.1 De eerste wereldoorlog

• Mens & Maatschappij
• Middelbare school
• vmbo b, k
• Leerjaar 2

3.1

Mens & Maatschappij

Les 1

De Eerste Wereldoorlog

Feniks, Geschiedenis Werkplaats, Memo, Saga

1900 - 1950

Tijd van de wereldoorlogen

• Wapenwedloop

• Militarisme

Geallieerden vs. Centralen

Het Europa van toen

"De oorlog die alle 

oorlogen zou beëindigen"

Oorzaak 1

Modern imperialisme

De Europese landen willen hun macht uitbreiden in Azië en Afrika.

Oorzaak 2

Wapenwedloop

Vooral tussen Engeland en Duitsland ontstaat 

een felle strijd om wie de sterkste en meeste wapens heeft

Oorzaak 3

Nationalisme

Extreme trots op het eigen volk en land: 'Ons land is het beste!'

Oorzaak 4

Bondgenootschappen

Economische en militaire afspraken tussen de landen: Wij helpen elkaar!

Bondgenootschappen

(tot 1917)

• Geallieerden: Frankrijk, Engeland, Rusland, Italië, Servië
  

• Centralen: Duitsland, Oostenrijk-Hongarije, Turkse Rijk, Bulgarije

• Neutrale landen: Nederland, Spanje, Zwitserland, Noorwegen, Zweden

Aanleiding Eerste Wereldoorlog

Gavrilo Princip vermoordt Franz-Ferdinand

Propaganda

Alle oorzaken zorgen voor een eplosieve situatie in Europa

Het wachten is op het aansteken van de lont...

Von Schlieffenplan

Een Duits plan om via een verrassingsaanval Frankrijk in te nemen via het neutrale België, bedacht door generaal Von Schlieffen.

Het plan mislukte om 2 redenen:

• de opmars in het westen liep vast
• Rusland mobiliseerde sneller dan verwacht

--> hierdoor ontstond tweefrontenoorlog

Wij gaan winnen!

• Honderdduizenden enthousiaste mannen melden zich vrijwillig bij het leger

• Manier om te laten zien wie de sterkste is, vooral voor Duitsland belangrijk

• We'll be home before Christmas! dachten vele soldaten

• Dit bleek veel te optimistisch: de oorlog zou jaren duren

Wij gaan winnen?

• De Duitsers veroverden in korte tijd grote delen van Belgie

• Toen de Duitse opmars werd gestopt, gingen de soldaten zich ingraven, in loopgraven --> wordt enorm gangenstelsel

• Uiteindelijk lagen beide partijen over de hele lengte van het front in een loopgravenoorlog 

Linksboven de Engelse stelling en rechts en onderaan de Duitse. 

Loopgraven (1)

• De wapens zijn zo krachtig geworden, dat vechten op een open veld zelfmoord zou zijn

• Loopgraven zorgen voor meer beschutting

• In totaal wordt er aan het Westfront 40.000km aan loopgraven aangelegd

Loopgraven (2)

• De loopgraven zijn gegraven in een zig-zag-vorm: hiermee voorkom je dat een inslag van een granaat (nog meer) slachtoffers kan maken

• Om aanvallen moeilijker te maken wordt gebruik gemaakt van mijoenen kilometers prikkeldraad

• Loopgraven worden uitgebreid met complete ondergrondse kamers

Loopgraven (3)

• Generaals geloven dat massale aanvallen vanuit de loopgraven effectief zijn. Dit is maar zelden het geval: soldaten worden kanonnenvoer
  

• Het gebied tussen de loopgraven wordt in vier jaar tijd compleet omgeploegd. Er ontstaat een niemandsland

Nieuwe wapens

• Om de loopgravenoorlog te doorbreken worden uitvindingen gedaan die zorgen voor nieuwe wapens.

• Naast generaals bepalen ook steeds meer wetenschap en techniek het verloop van de oorlog.

• De Eerste Wereldoorlog wordt 'de oorlog van de uitvinders'

Gifgas

Gif- of strijdgassen moesten ervoor zorgen

dat de vijand, in paniek, de loopgraven zouden verlaten

De meeste gasaanvallen waren door het gebruik van 

gasmaskers steeds minder dodelijk voor de soldaten, 

maar zorgde voor brandwonden, tijdelijke blindheid en angst

Vliegtuigen

Om voor een echte doorbraak in de oorlog te zorgen,

zijn de eerste vliegtuigen nog te primitief.

Toch beleeft de wereld de eerste luchtgevechten

en bombardementen.

Tanks

Hoe kom je levend bij de loopgraven van de vijand?

Bouw een rijdend stalen harnas om je heen!

Omdat de ontwikkeling ervan zeer geheim was, 

gebruikten de Britten de term 'tank', van watertank. 

Zelfs de arbeiders geloofden dat ze mobiele watertanks maakten.

Gevolgen

• De nieuwe wapens en oorlogsvoering laten zichtbare en onzichtbare verwondingen achter

• Van de mannen met de kapotgeslagen gezichten...

• ...tot zware psychische klachten, vaak omschreven als Shellshock

De eerste wereldoorlog was van... tot...

1. 1914-1917
2. 1940-1945
3. 1914-1918
4. 1914-1919

Wat is geen oorzaak van de Eerste Wereldoorlog?

1. nationalisme
2. bondgenootschappen
3. religie
4. wapenwedloop

Wat was GEEN oorzaak van de Eerste Wereldoorlog?

1. Nationalisme
2. Wapenwedloop
3. Bondgenootschappen
4. de opkomst van Hitler

Wat was de aanleiding voor de Eerste Wereldoorlog?

1. De moord op de prins van Oranje
2. De Duitsers hadden de wapenwedloop verloren, nu moesten ze wel
3. De moord op kroonprins Franz Ferdinand
4. Frankrijk kon de wapenwedloop niet winnen en begon daarom de oorlog

Wie begon de Eerste Wereldoorlog?

1. Frankrijk
2. Duitsland
3. Engeland
4. Sovjet-Unie

In de Eerste Wereldoorlog werd er gevochten met...

1. zwaarden en paarden
2. gas, zwaarden en paarden
3. gas, mitrailleurs, paarden, bommen, tanks
4. Tanks, auto's, atoomwapens en mitrailleurs

Wie vocht tegen wie in de eerste wereldoorlog?

1. De Centralen tegen de Geallieerden
2. Frankrijk tegen Duitsland
3. De communisten tegen de Nazi's
4. De VS tegen Europa

Wat hoort niet bij de
Eerste Wereldoorlog?

1. Duitsland
2. Jodenvervolging
3. Loopgraven
4. Bondgenootschappen

Dit is een foto van een wapenfabriek uit de Eerste Wereldoorlog.

Van welke oorzaak van de Eerste Wereldoorlog is dit een voorbeeld?

1. Bondgenootschappen
2. Nationalisme
3. Modern imperialisme
4. Militarisme / wapenwedloop